Demir, kadınların hayatında önemli bir yere sahip. Özellikle de gebelikte demir alımı, anne adayları ve bebekleri için oldukça büyük önem taşıyor. Vücutta oksijenin taşınmasını sağlamasının yanı sıra demirin daha birçok faydası var. Demir ile ilgili merak edilen her şeyi anne adayları için ele aldık. Demir nedir, ne işe yarar, hangi besinlerde bulunur, gebelikte neden demir ihtiyacı artar, gebelikte demir ilaç takviyesine gerek var mı? ve merak edilen daha birçok sorunun cevabını yazımızda bulabilirsiniz.
Demir nedir, ne işe yarar?
Vücutta oksijenin taşınması açısından önemli bir mineral olan demir, insan vücudu için vazgeçilmezdir. Demirin en önemli görevi hemoglobin üretmektir. Hemoglobin ise kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve demir açısından zengin bir proteindir. Akciğerlere giren oksijen, kandaki hemoglobine yapışır ve bu şekilde vücuttaki diğer dokulara taşınmış olur. Bunların yanı sıra demir, sağlıklı büyüme ve bağışıklık sistemini güçlendirme açısından da oldukça gereklidir.
Eğer kişinin vücudunda yeterli demir minerali yoksa daha az kırmızı kan hücresi üretilir, bu durumda hemoglobinin de azalmasıyla birlikte organlar ve dokular için hayati önem taşıyan oksijen de azalır. Böylece demir eksikliği anemisi oluşur. Başlıca demir eksikliği belirtileri; saç dökülmesi, tırnak kırılması, halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı, çarpıntı, iştahsızlık, baş ağrısı, dil ve ağız etrafında çatlaklar, baş dönmesi, sinirlilik ve yutma güçlüğü olarak ifade edilebilir. Kişide bu belirtilerin görülmesi halinde, öncelikle demir değerlendirilmesi yapılması en uygun olanıdır.
Gebelikte neden demir ihtiyacı artar?
Bebek, anne rahminde büyüdükçe anne adayının vücudunda bulunan kan hacminde artış görülür. Daha fazla kan üretebilmek için kan hücresine ihtiyaç duyulur ve bu hücrelerin üretiminde ise demire gereksinim vardır. Ayrıca doğum sırasında yaşanacak kan kaybının yaratacağı eksiklik de, gebelik süresince anne adayının vücudunda depolanan demir sayesinde daha kolay giderilir. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda, demirin gebelikte hayati öneme sahip olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Gebelikte demir eksikliği; bebeğin rahim içinde gelişmesinin gerilemesine, rahim içinde hayatını kaybetmesine, doğum ağırlığının az olmasına, erken doğmasına, doğumda anne adayında hayati tehlikeye, doğum sonrası anne adayının iyileşme sürecinin gecikmesine sebep olabilir.
Gebelikte demir ilaç takviyesine gerek var mı?
Gebelikte gerek duyulan demir ihtiyacı, demir ilacı kullanmadan sadece demir içeren besinleri tüketmekle karşılanamaz. Bu sebeple gebelikte anne adayına besinlerin dışında demir takviyesi gerekir. Demir ilacı kullanımı, gebeliğin üçüncü ayından itibaren rutin olarak önerilir. Önemli olan, demir ilacını doktorun önerdiği dozda gebelik boyunca kullanmaktır.
Hangi besinlerde demir bulunur?
Demir açısından zengin besinler; kırmızı ve beyaz et, baklagiller, yumurta, pekmez, tahıllar, yeşil yapraklı sebzeler, kuru meyveler, kuruyemişler, patates, pancar, şeftali, armut olarak ifade edilebilir. Bunların dışında, karaciğer demir açısından en zengin besin olsa da, yüksek oranda A vitamini içerdiğinden, gebelikte fazla tüketimi bebeğe zarar verebilir.
Demir alımında nelere dikkat etmek gerekir?
Vücudun demir alımını artırmak için beslenme sırasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. Örneğin; C vitamini vücudun demir emilimini artırdığından, demir yönünden zengin besinler veya demir ilaçları ile birlikte tüketilmesinde fayda vardır. Diğer yandan süt ve süt ürünleri, çay, kahve, asitli içecekler ise demirin emilimini engellediğinden, demir ile birlikte ya da hemen sonrasında tüketilmemelidir.
Vücutta demir eksikliği kadar fazlalığı da sorunlara yol açabilir. Örneğin; aşırı demir alımı, vücutta kanserojen hücrelerin beslenmesine neden olur. Bu sebeple beslenme dışında yapılan demir ilaç takviyelerinin mutlaka bir uzman kontrolünde olması gerekir.
