Bebeklik döneminin en zorlu süreçlerinden biridir ‘diş çıkarma dönemi’. Doğal bir süreç olmasının yanında oldukça uzun ve sıkıntılı da bir süreçtir. Bebeklerde diş çıkarma dönemi ne zaman başlar, ne kadar sürer, diş çıkarma sırası nasıldır, diş çıkarma belirtileri nelerdir? Bunlar ve merak edilen daha birçok sorunun cevabını yazımızda bulabilirsiniz.
Bebeklerde diş çıkarma dönemi ne zaman başlar, ne kadar sürer?
Henüz anne karnındayken damağın altında oluşmaya başlayan dişlerin, diş etini yarıp ortaya çıkma zamanı her bebekte farklılık gösterir. Bu farklılık; bebeğin genetik özellikleri, kemik yaşı, diş etinin kalınlığı gibi ırksal, etnik ve kalıtsal birçok faktörden kaynaklanır. Bazı durumlarda D vitamini eksikliği veya hormonel problemler sebebiyle de diş çıkması gecikebilir.
Dişler; süt dişleri ve kalıcı dişler olarak iki grupta incelenir. Genellikle bebeklerin ilk süt dişleri, bebeğin 5-10. aylar arasında kendini gösterir. Bebeklerde diş çıkış sırası genel olarak; alt ön iki diş, üst ön iki diş, üst yan dişler ve köpek dişleri, alt yan dişler ve köpek dişleri, yaklaşık 12-15. aylar arasında birinci azı dişleri, 25-30. aylar arasında da 2. azı dişlerinin çıkışı şeklindedir. Böylece 3 yaşına kadar süt dişleri tamamlanmış olur. Bu süreç tamamlandığında ağızda alt çenede 10, üst çenede 10 olmak üzere 20 adet süt dişi bulunur. Genellikle 6 yaş civarında çocuğun süt dişleri düşer ve yerine kalıcı dişler çıkmaya başlar. Bu dönemde, ağızdaki süt dişlerinin haricinde alt çenede 4, üst çenede 4 olmak üzere 8 adet büyük azı dişi daha çıkar. Kalıcı dişlerin çıkma süreci (20 yaş dişleri hariç) 12 yaş civarında tamamlanır.
Bebeklerde diş çıkarma belirtileri nelerdir?
Diş çıkarma süreci, bebekler kadar anneleri de yıpratır. Henüz kendisini tam olarak ifade edemeyen bebeğin huysuz davranışlarının kaynağını tespit edemeyen anneler için bu süreç oldukça zorlu geçebilir. Bu nedenle bebeğin diş çıkarma belirtilerinin neler olduğunun bilinmesi anneler açısından oldukça önem taşır. Çünkü belirtilerin tespit edilmesiyle birlikte hayata geçirilecek olan bebeği rahatlatıcı uygulamaların sonucunda diş çıkarma sürecinin daha kolay atlatılabilmesi mümkün hale gelir. Peki bebeklerde diş çıkarma belirtileri neler?
- Salya artışı: Bebeklerde salya yani tükürük artışı, en belirgin diş çıkarma belirtisidir. Aslında küçüklük dönemlerinden beri bebeklerde görülen salyada artış yaşanmaya başladıysa, bu durum ilk dişlerin geldiğinin müjdecisidir.
- Ateş: Diş çıkarma döneminde ateş, dişin patlamasından 3-4 önce başlar, dişin çıktığı gün en üst seviyeye ulaşır ve 3-4 gün daha devam eder. Ancak diş çıkarmaya bağlı olarak görülen ateş 37-38 derece aralığında seyreder. Ateşin 38 derecenin üstüne çıkması durumunda ise mutlaka doktora başvurulması gerekir. Çünkü ateş, her ne kadar diş çıkarma belirtilerinden biri olsa da, aynı döneme denk gelmiş farklı bir hastalığın habercisi de olabilir.
- Ağrı: Diş çıkarken diş etine baskı uygular ve böylece diş eti kabarır. Bu durum, ciddi bölgesel ağrılara neden olabilir. Ağrı, en çok ilk dişlerin ve azı dişlerinin çıkışı sırasında yaşanır.
- Çene ve ağız çevresinde kızarıklık: Diş çıkarma döneminde yaşanan salya artışı sebebiyle, bebeğin çene ve ağız çevresinde tahriş meydana gelir. Bu durum, deride kızarıklığa ve döküntüye yol açar. Salya akışı olduğu dönem boyunca, bebeğin cildini temiz ve yumuşak bir bezle silerek ve cildi uygun bir nemlendirici kremle nemlendirerek bu sorunun önüne geçilebilir.
- İshal: Diş çıkarma döneminde görülen salya artışı, bebeğin bağırsak hareketlerini artırıp hafif ishale neden olabilir. Ancak bu dönemde görülen ishal 3 günden uzun sürmez. Eğer bebekte 3 günden uzun bir süre ishal durumu söz konusu olursa, doktora danışılmasında fayda bulunur.
- Huzursuzluk: Diş çıkarma döneminde en sık karşılaşılan durumlardan biri de huzursuzluktur. Dişin çıkarken sebep olduğu ağrı, bebeğin sıkıntılı hissetmesine neden olur. Diş çıkarma huysuzluğunun ne kadar süreceği ise bebekten bebeğe değişiklik gösterir. Bazı bebeklerin huysuzluğu birkaç gün sürerken, bazılarınınki ise haftalarca sürebilir.
- Uykusuzluk: Diş çıkaran bebeklerde uyku problemi de çok sık görülür. Özellikle de ilk dişler ve azı dişleri çıkarken daha fazla uykusuzluk problemi yaşanabilir. Gündüz olduğu kadar gece de ağrıyan diş etleri, bebeklerin uyumasını zorlaştırabileceği gibi, uykusundan uyanmasına bile sebep olabilir.
- İştahsızlık: Bebek diş çıkarma döneminde, şişen diş etleri sebebiyle, beslenme sırasında ağrı çektiği için yemek yemeyi reddeder. Bu durum da iştahsızlığa neden olur. Katı gıdanın yanı sıra hala anne sütüyle de beslenmeye devam eden bebeklere, diş çıkarma döneminde katı gıdalar yerine sadece anne sütü verilerek, diş etlerini kaşıma fırsatı sağlanabilir. Sadece katı gıdayla beslenen bebeklerde ise, yiyeceklerin iyice püre hatta sıvı hale getirilerek verilmesi daha uygun olur. Bebeklerin bu dönemde kilo alımının yavaşlaması veya durması söz konusu olabilir. Ancak bebek normal dışı zayıflamaya başladıysa, doktora danışmakta yarar bulunur.
- Diş etlerinin kaşınması: Bebekler diş çıkarma döneminde, kaşınan diş etlerini rahatlatmak sebebiyle ağızlarına bir şeyler sokma ve ısırma eğiliminde bulunurlar.
- Hafif öksürük: Diş çıkarma döneminde artan salya, bebeğin boğazında birikerek zaman zaman tıkanmasına ve böylece öksürmesine sebep olabilir.
- Kulak ağrısı ve çekiştirme: Diş çıkarma döneminde diş etlerindeki ağrı, kulak ve yanağa doğru yayılabilir. Bebek bu ağrı sebebiyle kulaklarını çekiştirebilir veya yanaklarını ovuşturabilir.
- Diş eti kanaması: Bebeklerin diş çıkarma döneminde, dişlerin diş etlerine yaptığı baskı sonucu kan toplanmaları ve hafif kanamalar görülebilir. Bu durum normal ve geçicidir.
- Kusma: Diş çıkarma döneminde görülen salya artışı, bebeğin midesinin bulanmasına ve dolayısıyla kusmasına neden olabilir. Ancak şiddetli kusma durumlarında doktora danışmakta fayda bulunur.
Her bebeğin diş çıkarma belirtisi aynı değildir. Aynı zamanda her dişin de belirtisi aynı değildir. Diş çıkaran bebekte belirtilerin tamamı görülebileceği gibi, birkaçının görüldüğü veya hiçbirinin görülmediği durumlar da yaşanabilir. Belirtilerin görülmesi de dişin hemen çıkacağı anlamına gelmez. Belirtilerden genellikle bir hafta sonra diş çıksa da, bu süreç haftalar sonrasında kadar da uzayabilir.
